1.2 Verdeling erfenis zonder testament

In het versterferfrecht komen alle goederen van de erfenis of nalatenschap bij de langstlevende echtgenoot terecht. De kinderen krijgen hun erfdeel pas nadat deze is overleden. Soms gaat het om kinderen uit een eerder huwelijk. Hierdoor kan het gebeuren dat bezittingen via de stiefouder bij de stieffamilie terechtkomen.

In zo'n situatie kunnen de kinderen hun eigen positie versterken. Dat kan door een beroep te doen op het wilsrecht. Dan krijgen zij goederen in eigendom ter waarde van de vordering die zij hebben op de langstlevende echtgenoot. Hoewel de kinderen dan eigenaar zijn, mag de echtgenoot tijdens zijn leven wel zelf de goederen blijven gebruiken. Dat heet vruchtgebruik. In een testament kunnen de wilsrechten van de kinderen worden beperkt of juist uitgebreid.

Als er geen testament is, dan bepaalt de wet in het versterferfrecht hoe de erfenis verdeeld moet worden. De verdeling verloopt via de eerder genoemde groepen erfgenamen, dus eerst komt groep 1 in aanmerking. Als er geen erfgenamen zijn in groep 1 dan gaat de erfenis naar groep 2 enz.

Voorbeeld
Een echtpaar met 2 kinderen dat in gemeenschap van goederen getrouwd is, bezit € 100.000,-.
Als de vrouw overlijdt dan houdt de man zijn helft van het bezit, zijnde € 50.000,- (het gemeenschappelijk deel).
Het dan overblijvende deel van € 50.000,-- wordt verdeeld over vader en 2 kinderen. De vader heeft hier namelijk ook recht op een kindsdeel.
Bij een erfenis zonder testament hebben vader en de twee kinderen ieder recht op 1/3 deel, zijnde € 16.666,-.
Wel wordt vader eigenaar van de gehele nalatenschap, de kinderen zijn erfgenaam, maar krijgen hun erfdeel nog niet uitgekeerd.